10.3 SCHOLAR

Area of Article : ALL

Article Image

VOL- 10 ; ISSUE 3 - PUNE RESEARCH SCHOLAR (ISSN 2455-314X) JIF 4.15

EDITOR

ABSTRACT

PUNE RESEARCH SCHOLAR 

AN INTERNATIONAL MULTIDISCIPLINARY JOURNAL

( ISSN 2455  -  314X  ONLINE )

 VOLUME 10 , ISSUE - 3  (JUNE TO JULY 2024) (JIF 4.15)

10.3.1 SCHOLAR

Area of Article : EDUCATION

Article Image

EVALUATION SYSTEM IN GRADE 11 AND 12 IN NEPAL: AT A GLANCES

MANOJ KUMAR MEHTA

ABSTRACT

This paper reviews the evaluation system in Nepal's Grade 11 and 12 educations, focusing on its structure, methods, challenges, and potential reforms. The system, governed by the National Examination Board (NEB), plays a crucial role in shaping the academic and professional futures of students. Despite its importance, the evaluation system faces several challenges, including rigid assessment methods, lack of flexibility, and limited alignment with contemporary educational practices. This paper explores these issues, analyzes their impact on student learning, and suggests avenues for reform to enhance the system’s effectiveness.

Key words : Evaluation System, Grade 11 and 12,National Examination Board (NEB),Educational Challenges, Reforms in Education

10.3.1 स्कॉलर

Area of Article : इतिहास

Article Image

गांधीचा राष्ट्रवाद

अरुण वाहूळ

ABSTRACT

राष्ट्रवाद हा एक आधुनिक विचार आहे. ज्याचा उदय १८ व्या शतकामध्ये झाला. याच वेळी राज्य या संकल्पनेचा विकास झाला. त्याने राजकीय दृष्टीकोनातून स्वःताची एक वेगळी ओळख निर्माण केली.राष्ट्रवादाच्या उदयाचे स्वरूप राजकीय घटनाक्रमाचे केंद्र बिंदू राज्य निश्चित झाले. हळूहळू याच विचाराने आपली एक व्यापक ओळख स्थापित केली. जागतिकस्तरावर राष्ट्रवादाचा प्रचार प्रसार गैर आधुनिक समाजाचे युरोपीयकरन आधुनिकीकरनाने झाले.याच्या उदयाबरोबर  नवीन सिद्धांताचा उदय झाला. राष्ट्रवाद एक राजकीय विचार आहे जो आधुनिक विचाराबरोबर आधुनिक समाजाची स्थापना करतो. ते एक बहुसंख्याक लोकांच्या असीम श्रद्धेचे, विश्वासाचे राजकीय राष्ट्राप्रती त्यांची भक्ती असते. ही संकल्पना केवळ राजकीय संघटनेच्या रुपामध्ये तयार होत नाही तर सांस्कृतिक आर्थिक हालचालींना नवे रु प्रदान करते. भारतामध्ये राष्ट्रवादाचे आपले वैशिष्टे आहे. गांधीजीच्या विचाराचे विश्लेषण करण्यापूर्वी भारतीय राष्ट्रवादाच्या उदया संबंधी दोन अनिवार्य बिंदूचे विश्लेषण करणे गरजेचे आहे. हे सर्वविवादित आहे कि भारतीय राष्ट्रवादाचा उदय युरोपीय साच्या मध्ये झाला नाही. भारतीय राष्ट्रवाडचे स्वरूप युरोपीय राष्ट्रावादापेक्षा वेगळे राहिले आहे. युरोपीय राष्ट्रवादामध्ये जैविक एकता, विशिष्ट क्षेत्रफळ, एक समान अर्थव्यवस्था, भाषिक समानता, राष्ट्राप्रति एकत्र विचार सांस्कृतिक समानते पर्यंत सीमित असते.  पण भारतीय राष्ट्रवादाचा विकास सामाजिक- आर्थिक राजकीय पार्श्वभूमीच्या सावलीमध्ये झाला. त्यामुळेच त्याची प्रकृती परंपरा युरोपीय राष्ट्रावादापेक्षा वेगळी आहे

10.2.2 स्कॉलर

Area of Article : हिन्दी साहित्य

Article Image

रामदरश मिश्र की गज़लों के विविध स्वर

डॉ. भरत अ. पटेल

ABSTRACT

आधुनिक समय में हिन्दी के अनेक कवियों ने छुटपुट गज़लें लिखी हैं , परन्तु सर्वप्रथम दुष्यंतकुमार ने गज़ल को उर्दू से थोड़ा-सा अलगकर उसे हिन्दीत्व का स्पर्श दिया है तत्पश्चात अनेक कवियों ने दुष्यंतकुमार के पथ को आगे बढ़ाते हुए गज़लें लिखीं इनमें एक प्रमुख नाम हैंरामदरश मिश्र का वे बहुमुखी प्रतिभा संपन्न साहित्यकार हैं | उन्होंने कविता , कहानी , उपन्यास , आलोचना , यात्रा-वृत्तांत , आत्मकथा , संस्मरण , निबन्ध आदि विधाओं पर सफलतापूर्वक अपनी कलम चलायी है | पर उन्हें एक सशक्त कवि और मँजे हुए कथाकार के रूप में विशेष  प्रसिद्धि प्राप्त हुई है | मिश्र जी एक ऐसे प्रगतिशील कवि हैं , जिन्हों ने अपनी गहरी संवेदनाओं को सहज , मार्मिक और निश्छल अभिव्यक्ति दी है | विशेषत: गीत लिखने की रुचि रखनेवाले मिश्र जी गज़ल के बढ़ते प्रचार-प्रसार को देखते हुए अपने को रोक पाएँ और इसमें महारत प्राप्त करते हुए जमकर गज़लें लिखीं . बाजार को निकले हैं लोग . हँसी ओंठ पर आँखें नम हैं . तू ही बता जिंदगी . ५१ गजलें . सपना सदा पलता रहा आया है . दूर घर नहीं हुआ आदि उनके प्रचलित गज़ल-संग्रह हैं